SAYILARLA BURSA
SAYILARLA BURSA
Bursa, Orhan Bey tarafından fethedildiği zaman ancak 2 bin evlik bir kentti. Fetih sonunda kentte birçok sosyal tesis yapıldı. Özellikle Orta Asya'dan gelen göçler ile Bursa'nın nüfusu arttı. Ancak İstanbul fethiyle Bursa'daki bu gelişme durmuş, hatta gerilemiştir. Bursa'dan İstanbul'a birçok göç olmuştur. Örneğin Bursa'daki Ermeniler ve Yahudiler İstanbul'a çağrılmıştır. Bu tarihte Bursa'nın nüfusunda önemli bir azalma olmuştur.
1485 yılında Bursa'da yaklaşık 5 bin hane bulunur ki, bu 25 bin nüfus demektir. 1530 yılında ise Bursa'da 6.351 hane bulunmaktadır. Bu da yaklaşık 35 bin nüfus demektir. Bu tarihlerde başlayan Celali ayaklanmaları nedeniyle, güvenli olduğu için Bursa'ya yoğun bir göç yaşanır. 1573 yılında Bursa'da nüfus ikiye katlanarak 70 bin civarına ulaşır. Bu nüfus Bursa'nın, o tarihte Köln, Münih gibi birçok büyük Avrupa kentinden daha kalabalık olduğunu gösterir. Ancak bu tarihten sonra Bursa tekrar küçülmüştür. Bursa, 1573 tarihli nüfusuna tekrar, ancak 1940'lı yıllarda ulaşmıştır. Özellikle yangın ve depremler ile Bursa çok tahrip olmuştur. 1855 yılında Bursa'ya gelen Ubicini, Bursa'nın dörtte üçünü harap görür. 19. yüzyılda ise Bursa, nüfusuna göre çok geniş bir araziye dağılmıştı.
1831 yılında, Bursa merkez ilçede, 16.138 erkek vergi yükümlüsü bulunmaktaydı. Bu da nüfus olarak 70 bin kişi demektir. 1870 yılında ise; Bursa'da toplam 109.975 erkek nüfus yaşamaktaydı.
Bursa dört kez büyük nüfus artışına uğramıştır. Bunların ilki, Bursa'nın fethi ile olmuştu. Birçok gazi ve abdal, müritleriyle ve aşiretleriyle gelip yerleşmişlerdi. İkincisi, 1530-1570 yıllar arasında Celaliler'den kaçanların Bursa'ya sığınmaları nedeniyle nüfus iki misli artmıştı. Üçüncü büyük nüfus artışı, 19. yüzyılın ikinci yarısında olmuştu. Bursa bu dönemde, Doğu'dan Ermeni göçleri ile, 1880'li yıllarda 93 Göçmenlerinin yerleşmesi ile büyük nüfus artışı yaşamıştır. Bursa'da dördüncü büyük nüfus artışı, 1975 yılından sonra yoğun olarak fabrikaların kurulması üzerine; Doğu, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz bölgesinden gelen göçler nedeniyle olmuştur. Bursa merkezde, 1955 yılında 129 bin kişi yaşarken, 10 yıl sonra bu nüfus 212 bine çıkar. 1975 yılında 360 bine ulaşan Bursa'nın nüfusu, 80'li yıllardaki Bulgaristan göçü de eklenince, 1985 yılında 612 bine çıkar. Bugün halen Bursa'nın nüfusu hızla artmakta olup, kent nüfusu bir milyonu geçmiştir. 2004 yılında Belediye sınırları içindeki nüfus 1.528.820'dir.
Bursa il nüfusu, Doğu Marmara Bölge nüfusunun %12,6'sını oluşturmaktadır ve nüfus bakımından Türkiye'nin 4. büyük ili konumundadır. Bursa ilinde 2000 yılı nüfus bilgilerine bakıldığında km2'de 204 kişi yaşamaktadır. İl genelinde hane halkı büyüklüğü ise gittikçe düşme eğilimi göstermekte olup 1955 yılında 5 kişi iken 2000 yılında 3,9 kişi olmuştur. Bursa ilinde yıllık nüfus artış hızının en yüksek olduğu dönem %33,33 ile 1985-1990 yılları arasında olmuştur. 1990-2000 döneminde ise yıllık nüfus artış hızı %28,6'dır. 1927 yılında Bursa ilinde yaşayan kentli nüfus oranı %28,6 iken 1960 yılından sonra kentli nüfusunda hızlı bir artış yaşanmış ve 2000 yılında kentte yaşayanların oranı %76,8'e yükselmiştir. Bu hızlı göç ve nüfus artışı beraberinde kentleşme sorunlarını gündeme getirmiştir.
2000 yılında, Bursa'daki 0-14 yaş grubunun bir önceki yıla göre nüfus artış hızı %1,03 iken, 2002 yılında %0,77'ye inerek düşüş eğilimi göstermiştir. 15-64 yaş grubunda da 2000 yılında bir önceki yıla göre nüfus artış hızı %2,69 iken, 2002 yılında 1,67'ye düşerek düşüş eğilimi gözlenmiştir. Yine 65+ yaş grubunda 2000 yılında bir önceki yıla göre nüfus artış hızı %5,21 iken, 2002 yılında %2,90'a gerileyerek, 65+ yaş grubunda da düşüş eğilimi gözlenmektedir.
2000 yılında çalışanların %55.6'sı ücretli, %23.1'i ücretsiz aile işçisi ve %17.8'i kendi hesabına çalışırken, %3.5'i işveren olarak çalışmaktadır. Çalışanların işteki durumuna göre dağılımı cinsiyetler arasında önemli farklılıklar göstermektedir. Kadınların %52'si ücretsiz aile işçisi iken, kendi hesabına çalışan erkeklerin oranı kadınların oranından çok daha yüksektir.
