URETEN BURSA
ÜRETEN BURSA
Bugün, sanayi tesislerinin sayısı, kurulu güç kapasitesi miktarı itibariyle, "Türkiye'nin Sanayi Üssü" durumunda olan Bursa'dan, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) kanalıyla gerçekleşen ihracatta, sanayi ürünlerinin payı % 93,95 seviyesindedir. Bugün başta tekstil, otomotiv, makine, gıda ve deri sanayi olmak üzere, pek çok imalat sektörü, Bursa'nın sanayi ve ticaret hayatında önemli etkinlikler meydana getirmektedir.
Bursa ekonomisinin bu etkin güce kavuşmasında, Bursa'daki Organize Sanayi Bölgeleri'nin çok büyük rolü bulunmaktadır. Bursa sınırları içinde Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu çerçevesinde tüzel kişilik sıfatını kazanmış 8 adet Organize Sanayi Bölgesi (OSB) bulunmaktadır. Ayrıca OSB alanı olarak ilan edilmesi için kuruluş çalışmaları devam eden 3 alan daha mevcuttur.
Mutlak değer olarak ifade edildiğinde yaratılan katma değer sıralamasında Bursa; İstanbul, Kocaeli ve İzmir'den sonra dördüncü sırada yer almaktadır. Sahip olunan toplam çeviri güç kapasitesinde Bursa; İstanbul, Kocaeli, İzmir ve Zonguldak'tan sonra 5. sırada, Türkiye genelinde sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında ise İstanbul, Ankara, İzmir ve Kocaeli'nden sonra 5. sıradadır. Bursa çalışan insan ve işyeri sayısı bakımından da İstanbul ve İzmir'den sonra 3. sırada yer almaktadır.
DİE tarafından tüm Türkiye için yaklaşık 300 milyar dolar olarak açıklanan milli gelirin, 12 milyar dolarlık kısmını Bursa karşılamıştır.
Türkiye toplam ihracatının beşte birini gerçekleştiren Bursa, ülke ekonomisine ciddi katkı sağlayan illerin başında gelmektedir. Bursa bilhassa tekstil ve otomotiv endüstrisi bakımından ülke ihracatının omurgasını oluşturmaktadır.
İpek gibi Bursa
(Tekstil Sanayi)
Bursa'nın, Bizans ve daha sonra Osmanlı dönemlerinde ipek ipliği üretimine dayalı ekonomik kimliği, 19. yüzyılın sonlarına değin sürmüş; Bursa'da ipekçilik en önemli sanayi kolu olma özelliğini korumuştur. Üretilen doğal ipek, yurtdışına satılmıştır. 20. yüzyılın başlarında ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında, ilk makineli ipek ipliği ve dokuma fabrikaları kurulmuştur. Hemen tümüyle dokuma, bir ölçüde de gıda sanayinde uzmanlaşan Bursa ekonomisinin asıl atılımı, 60'ların ortalarından başlayarak gerçekleşmiştir. Kimya dalında sentetik iplik üreten fabrikalar, taşıt araçları dalında otomobil fabrikaları ve otomotiv yan sanayi, gıda dalında konserve ve meyve suyu fabrikaları, dokuma dalında tam entegre modern fabrikalar kurulmuş ve Bursa 70'lerin sonuna değin hızla gelişmiştir.
Bursa tekstil sanayinde, iplik hammaddesinden konfeksiyon üretimine kadar çok geniş bir ürün yelpazesi, bu sektörün kapsamına girmektedir. Tekstil sektöründe faaliyet gösteren yaklaşık 8000 işyeri vardır. Bu sektördeki çalışan sayısı, yaklaşık 60 bindir. Türkiye'de kurulu 11 sentetik iplik fabrikasından 8'i Bursa'da bulunmaktadır. Sentetik iplik üretim kapasitesi bakımından Bursa, Türkiye'nin toplam kapasitesinin yüzde 75'ine sahiptir.
Cumhuriyetin ilk yıllarında ilk makineli filatür ve dokuma fabrikaları kuruldu. 1950'lerde birkaç tezgâhlı ve küçük ölçekli dokuma işletmeleri hızla yaygınlaşmıştır. Bu yıllarda ilerde otomotiv yan sanayine dönüşecek iş yerleri kurulmaya başlanmıştır. 60'larda uygulanan ithal ikameci ve korumacı politikalardan ilde sanayi atılımı gerçekleşti. Kimya dalında sentetik iplik üreten fabrikalar, taşıt araçları dalında otomobil fabrikaları ve otomotiv yan sanayi, gıda dalında konserve ve meyve suyu fabrikaları, dokuma dalında tam entegre modern fabrikalar bu dönemde kuruldu ve 70'lerin sonuna değin hızla gelişti. 80'lerin başında ise bir sanayi bunalımı yaşandı.
Cumhuriyetin ilanından sonra Bursa'nın ekonomik yapısında önemli gelişmeler kaydedilmeye başlanmıştır. 1938 yılında kurulan Merinos Fabrikası, Bursa'nın dokuma sanayinin merkezi olmasının bir tescilidir. Aynı yıllarda tabii ipek tüketimine destek olmak üzere kurulan Gemlik Suni İpek Fabrikası da Bursa ekonomisinde önemli bir etkinliğe sahip olmuştur.
1924'te filatür fabrikalarında 1.500 işçi çalışmaktaydı. İşçilerin %48'i yabancıların işletmelerinde, % 28'i azınlıkların, % 24'ü de Türk sanayicilerin fabrikalarında çalışmaktaydı. 1933 yılında Sümerbank'ça kurulacak fabrikaların ikisinin adresi Bursa'ydı. 1935'te temeli atılan Merinos Yünlü Fabrikası ile Suni İpek Fabrikası 1938'de üretime geçti.
Tekstil sektörü yapısal bakımdan Bursa'da ihracatın omurgasını oluşturmaktadır. Özellikle suni ve sentetik dokuma üretimi, Bursa'da toplam üretimin, ihracatın ve istihdamın en büyük bölümünü oluşturmaktadır. Bursa'da toplam katma değerin %25'ten fazlası bu sektörde yaratılmaktadır. Türkiye'de kurulu 11 adet sentetik iplik fabrikasının 8'i Bursa'dadır. Sentetik iplik üretim kapasitesi itibariyle Bursa, Türkiye'nin toplam kapasitesi içinde önemli bir paya sahiptir. Dünyada bu kadar iplik fabrikasının bir arada bulunduğu ender bir bölgedir.
Bursa'da dokumacılıkla birlikte, çeşitli pamuk ipliği, naylon iplik, polyester iplik, yün ipliği, dikiş ve nakış ipliği gibi, başta dokuma sanayi olmak üzere, çeşitli sektörlerde kullanılan iplikler üretilmektedir. Türkiye'de üretilen floş ipliğinin yüzde 75'i Bursa kaynaklıdır.2001 yıllında BTSO kanalıyla yapılan toplam sanayi ürünleri ihracatı içinde tekstilin payı % 28,06 iken, 2004 yılında % 20'ye düşmüştür.
Araba tarihini yazan şehir
(Otomotiv Sanayi)
Bursa'da diğer önemli sanayi dalları, otomobil ve çeşitli yedek parça üretimini içeren otomotiv endüstrisidir. Bugün Bursa'da iki adedi binek tipi otomobil, bir adedi de minibüs, az sayıda kamyonet üretiminin gerçekleştirildiği üç adet otomobil fabrikası mevcuttur. Otomobil Sanayicileri Derneği'nin verilerine göre bu üç fabrikada 2004 yılı itibariyle Türkiye'nin toplam binek otomobil üretiminin yaklaşık % 60'ı toplam minibüs üretiminin %5,29'u, toplam midibüs üretiminin %38'i yapılmıştır. Otomobil üretim fabrikalarında yaklaşık 9.000 kişi çalışmaktadır. Bursa, otomotiv endüstrisinde Türkiye'nin en büyüğü durumundadır.
Bursa'da motorlu kara taşıtları için çok sayıda parça ve aksesuar imalatı yapılmaktadır. Bursa'da imalat sanayi içerisinde, gerek üretim çeşitleri ve gerekse de üretim miktarları açısından en geniş faaliyet alanına sahip sektör otomotivdir. Bugün itibariyle Bursa Ticaret ve Sanayi Odası'na kayıtlı ana otomotiv ve yan sanayi firma sayısı, 47'si şahıs, 424'ü şirket olmak üzere toplam 471'dir.
Bursa'da sanayiye yön veren bir başka önemli sektör ise, makine imalat sanayidir. Makine sanayisinde faaliyette bulunan kuruluşların çoğu, döküm ameliyesinden, nihai kullanım safhasına kadar geniş bir işlem sürecine sahip bulunmaktadır.
Yine Bursa sanayisi açısından özel önem taşıyan bir başka sektör, gıda endüstrisidir. Bursa'da gıda endüstrisine ilişkin hemen her dalda faaliyet gösteren firmalar mevcuttur. Özellikle meyve suyu, alkolsüz içki, konserve, konsantre salça üretiminde Bursa'da mevcut kapasiteler, Türkiye genelinde önemli paya sahiptir.
Bursa'nın imalat sanayisi içerisinde, ülke ekonomisi açısından önem teşkil eden daha pek çok sektör, belirli ağırlıklara sahip bulunmaktadır. Bunlar içinde kimya, deri, konfeksiyon, demir çelik, metal ana sanayi, çimento, madeni eşya, mobilya, inşaat taahhüt sektörleri en önemlilerindendir.
Her ürünün ekilebildiği bir coğrafya
(Tarımsal Yapı)
Tanzimat ile birlikte mülkiyet hakkının sağlanmasıyla devlete ait topraklar kişisel mülkiyete geçmeye başlamıştır. Bursa'da tarımsal faaliyetler içinde en büyük yeri kuşkusuz tahıl üretimi oluşturmaktaydı. Tahıllar, bugünkü Cumhuriyet Caddesi altında bulunan Tahıl Pazarı'nda satılırdı.
Bursa Ovası, Uludağ'ın eteğinde geniş ve verimli bir ovadır. Ancak 30'lu yıllara kadar ova büyük ölçüde bataklık idi. Bu nedenle ovada eskiden, büyük ölçüde koyun, sığır ve manda bakıcılığı ile pirinç ekimi yapılmaktaydı. Bursa ve çevresinde önceleri sadece çeşitli tahıllar ile çok az meyve yetiştiriciliği, kıyı bölgelerde ise balıkçılık yaygın bir şekilde yapılmaktaydı. Karacabey ve M. Kemalpaşa bölgesinde de sığır ve koyun bakıcılığı önem kazanmaktaydı. Karacabey Harası, o dönemde yoğun bir biçimde merinos koyunları yetiştirmekteydi. Hatta Tanzimat döneminde Bursa yakınlarındaki bir çiftliğe 15.000 merinos koyunu yerleştirilip çoğaltılmış, daha sonra da köylüye dağıtılmıştır.
Bursa ili, toplam 965 bin hektar alana sahiptir. Bu alanın 368 bin hektarını tarım yapılan kültür arazisi oluşturmaktadır. Bursa'da bugün hemen her türlü tarım ürünü yetiştirilmektedir. Bursa'nın genel arazi dağılımı ise şöyledir: Tarım alanı 368 bin, orman ve fundalık 445 bin, çayır-mera 42 bin, tarım dışı alan 92 bin ve su yüzeyi 6 bin hektar. Kültür arazisinin kullanım durumu ise şöyledir: Tarla arazisi 303 bin, sebzelik 57 bin, meyvelik 27 bin, bağlar 9 bin ve zeytinlik 34 bin hektar.
Bursa'da 2000 yılında en fazla tarımsal gelir, meyve ürünlerinden sağlanmıştır. Meyve ürünlerinin tarımsal gelir içindeki payı %28'dir. Bu pay, sebzede %24, hayvan ürünlerinde %22, tarla ürünlerinde %21, tavuk, arı ve ipekböceğinde %4 ve su ürünlerinde %1'dir. Bursa'da büyükbaş hayvancılığa doğru bir yönelme gözlenmektedir. İlin çayır ve mera varlığının yetersizliği nedeniyle özellikle büyükbaş hayvancılıkta açık ve kapalı ahırlarda entansif yetiştiricilik yaygındır. İlin hayvan varlığı şöyledir: Koyun 305 bin, kıl keçisi 78 bin, sığır 144 bin, kültür ırkı 78 bin, tavuk (yumurtacı) 2 milyon, tavuk (broiler) 1 milyon 640 bin adet.
Türkiye'de üretilen salçanın %65'i, yine üretilen meyve suyunun %26'sı ve dondurulmuş gıdanın %70'i Bursa'da üretilmektedir. Verilerden anlaşılacağı üzere tarımsal üretimde de Bursa'nın üst düzeyde olduğu görülmektedir.
İpekyolu'nda bir mola
(Ticaret)
Bursa 15. yüzyıldan itibaren, Osmanlı Devleti'nin olduğu kadar dünyanın da önemli bir iplik ve dokumacılık merkezi idi. Bursa sadece bir üretim merkezi değil, ipek ürünlerinin dünyanın dört bir yanına dağıtılan merkezi konumundaydı. Bursa kumaşları da dünyanın her tarafında satılırdı. Bursalı tüccarlar ipek sayesinde oldukça zengin idi. Anadolu'nun önemli yollarının Bursa'dan geçmesi, ticaretin gelişmesini sağlayan bir unsurdu. Bursa 1561 yılında, 333.119 akça nakit yekûnuyla, İstanbul'un dörtte biri kadar değer üretmekteydi.
İlk aşamada ham ipek İran'dan; Erzincan, Tokat ve Ankara yolu ile Bursa'ya gelip işlenirdi. 15-16. yüzyıllarda Bursa, dünyanın ipek ve baharat yollarının geçtiği çok önemli bir ticaret merkezi idi. Ancak 1587 yılında, Bursa'da ipekli dokuma tezgahlarının dörtte üçü işlemez duruma gelince durum biraz değişmişti. I. Meşrutiyet öncesinde, yılda 172 milyon kuruş ile en büyük ham ipek dışsatımını Bursa yapmaktaydı. 19. yüzyılın ikinci yarısında Bur¬sa'dan yapılan ihracatın %90'ı Fransa'ya yapıl¬dığı gibi, bu ihracatın tümü kozadan çekilmiş ipek ipliği ve ipek böceği kozasından oluşuyor¬du.
Asırlardır Bursa çarşısı sadece fiziksel bir mekan değil, kendi içinde işlevler ve kurumlar bütünü olan bir sistemdi. İçinde İpek Kapanı, Un Kapanı gibi ürünlerin tespit, tescil ve tartımının yapıldığı; vergilerin toplandığı hanlar da vardı. Bu kapanlar da Kapalıçarşı içinde ayrı birer birimdi. Çarşıdaki her birim kendi içinde bağımsız olup kendi yöneticileri vardı. Devlet bu işler için, esnafın kendi içinden seçtiği görevliler atamaktaydı. Satılan ürünlerin kalitesi ve fiyatlarını da işte bu yöneticiler denetlemekteydi.
Türkiye'deki İşyerlerinin yüzde 4'ü Bursa'da
DİE verilerine göre Bursa'da 78 binin üzerinde işyeri bulunmakta ve bu sayı Türkiye genelinin yüzde 4'üne tekabül etmektedir. Sınaî üretim yapan çeşitli ölçeklerde atölye, imalathane, fabrika sayısı yaklaşık 30.000; ticaret ile uğraşan işyeri sayısı da 48.000 civarındadır. Tekstil ve Konfeksiyon firmalarının oranı % 23,7; İnşaat firmalarının oranı % 19; Gıda ve Tarım sektörünün oranı % 13; Otomotiv firmalarının oranı ise 7,2'dir. Ayrıca Gemlik'te kurulan Bursa Serbest Bölgesi (BUSEB), halen 183 firmanın faaliyet gösterdiği ve 2004 sonu itibariyle toplam 3.711 kişiye istihdam sağlayan modern bir endüstri merkezi niteliğini taşımaktadır.
Dikkat : İhracat 2005 yılı ilk 7 aylık veriler KUTU girecek
İhracat Üssü Bursa...
Bursa, Batı'ya ve limanlara yakınlığı nedeniyle sanayileşme ve ihracatta artıları çok fazla olan bir şehirdir.
Bursalı firmalar, geçtiğimiz 5 yıllık periyotta önemli ihracat rakamlarına imza atmışlardır. Türkiye'nin 4. büyük ili olan Bursa, Türkiye ekonomisinin gelişmesinde aktif bir role sahiptir. İhracat yönüyle döviz girdisi sağlanması ve sanayi alt yapısının güçlenmesine yönelik katkılarla Bursa, ekonomik açıdan sürekli bir dinamizm içindedir. Bursa, Türkiye ihracatında önemli bir konumdadır. Bursa'nın ihracat potansiyeli her geçen gün artan bir seyir izlemektedir. Bursa, Türkiye ihracatının yaklaşık % 6'sını tek başına gerçekleştirmektedir. Bursa'nın araç ihracatı, Türkiye'nin toplam araç ihracatının % 69'unu karşılamıştır. BTSO öncülüğünde 2001 yılında kurulan Bursa Serbest Bölgesi, 2004 yılı sonu itibariyle 2 milyar 225 milyon dolarlık dış ticaret hacmine ulaşarak Türkiye genelinde serbest bölgeler itibariyle 5. sıraya yerleşmiştir. 2002 yılı itibarıyla 6 milyar dolar olan Bursa'dan yapılan ihracat, 2003 yılında 10 milyar doları aşmıştır.
Ve Avrupa Yolunda Bursa
Ulusal ve uluslar arası birçok kuruluşa üye olan Bursa, Avrupa Şehri Ödülü almasının yanında, Dünya Sağlık Örgütü-Sağlıklı Şehirler Projesi kapsamında Avrupa Sağlıklı Şehirler Ağı'nın da üyesidir. Bursa, AB sürecinde, tüm kurum ve kuruluşlarıyla Avrupa'ya hazırlanmaktadır. Birçok uluslararası kuruluş tarafından Bursa, daha şimdiden Avrupa şehri kabul edilmiştir.
Bursa, uluslararası bir bağ kurarak karşılıklı anlayış ve dostluğu geliştirmek; ekonomi, kültür, eğitim, kentsel gelişim gibi alanlarda ortak çalışmalar yürütmek amacıyla Çin'den ABD'ye, Finlandiya'dan Pakistan'a kadar, birçok ülke kentiyle kardeş kent antlaşması imzalamıştır.
